Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem[1].
Zakres i wysokość przyznawanej pomocy zależą przede wszystkim od sytuacji bytowej danej osoby, jej sytuacji zdrowotnej, zawodowej i społecznej.
Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.[2]
Celem pomocy jest doprowadzenie jednostki do podjęcia starań o wyjście z trudności i usamodzielnienia się, a odbiorcami są zazwyczaj osoby chore (m.in. niepełnosprawne, uzależnione) lub znajdujące się w tragicznej sytuacji życiowej (ubogie, bezdomne, bezrobotne, skazane), którym przyznawane są różnego rodzaju świadczenia, takie jak:
1) finansowe (zasiłki, pożyczki, dodatki do zasiłku stałego),
2) rzeczowe (np. zapewnienie odzieży, posiłków),
3) usługowe (obejmuje usługi opiekuńcze w zaspokajaniu potrzeb życiowych),
4) instytucjonalne (np. umieszczenie w domu pomocy społecznej)[3].
[1] Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej z dnia 15 kwietnia 2004 r.
[2] Ibidem
[3] Zaworska-Nikoniuk D., „Dylematy systemu pomocy społecznej„ Wychowanie na co dzień - miesięcznik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców nr 2-3/2002