Etnocentryzm jest efektem procesu socjalizacji dziecka, który dostarcza mu motywacji do poznawania i podporządkowania się normom społecznym. Można go zdefiniować jako wykształcony mechanizm psychologiczny, który prowadzi do tego, ze członków grupy własnej oceniamy lepiej niż członków grupy obcej. [Możesz spr. w Walter G. Stephan, Cookie W. Stephan, "Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji", GWP, Gdańsk 1999, s. 132-134.]
Z tego punktu widzenia normy i wartości grupy własnej są punktem odniesienia dla kategoryzacji innych grup etnicznych.
Etnocentryzm pobudza do działania i skłania do posłuszeństwa wobec "własnych" autorytetów. Dziecko uczy się, że ważne jest nie tylko zaspokajanie własnych potrzeb, że obok są inni ludzie, którym warto pomagać.
Kiedy dochodzi do kontaktu z innymi nacjami, dla korzystnej komunikacji, etnocentryzm nie wystarcza, nieraz jest dysfunkcyjny, ponieważ prowadzi do spostrzegania własnej grupy jako z założenia lepszej od grup obcych, postrzeganych jako nienormalne. Strach, nienawiść. Może doprowadzić do delegitymizacji obcych, jak to miało miejsce w niemieckim kraju za rządów A. Hitlera.