SOCJOLOGIA - Pojęcia podstawowe

[Ritter]

Socjologia - jest to jedna z gałęzi nauk społecznych. Bada naturę ludzkich zachowań i związków międzyludzkich oraz ich rezultaty.

Socjolog - jest to ktoś, kto dąży do poznania społeczeństwa w zdyscyplinowany sposób czyli sposób naukowy. Postępuje wg reguł badawczych (naukowych), stara się być obiektywny. Stara się nie oceniać, a raczej dokładnie widzieć dane zjawisko społeczne; jego celem jest rozumienie społeczeństwa. Posługuje się przy tym metodologią (szczególnie statystyką) i specjalną terminologią. Poznaje zjawiska dla samego poznania czyli jego zainteresowania mają charakter czysto teoretyczny. [Jest to 'typ idealny']

Meta nauka - nauka o nauce. Stawia pytania na ile dane twierdzenia są naukowe; tworzy teorie.

Relatywizm historyczny - (1) właściwości badanych rzeczywistości nigdy nie są takie same (2) określone badania mogą pojawić się tylko w odpowiednich warunkach (np. możliwość badania systemu socjalistycznego tylko wtedy gdy on istnieje).

Reinterpretacja - zmiana sposobu myślenia; zmiana światopoglądu, np. 'nawrócenie' się na jakąś wiarę.

Socjotechnika - pomost między socjologią a praktyką socjologii. (1) sprawowanie władzy bez użycia siły (2) stosowanie przymusu bez użycia siły.
Rodzaje:
a) KLASYCZNA (konstruowanie teorii
b) KLINICZNA (uczymy się jak działać)
c) INTERWENCYJNO - OPISOWA

Funkcjonalizm - formacja teoretyczna; w analizie funkcjonalnej społeczeństwo badane jest pod kątem jego własnych wytworów, które są często niezrozumiałe dla ludzi działających w danym systemie. Wprowadza pojęcie funkcji 'jawnych' i 'ukrytych'.

Ideologia - o ideologii mówi się wtedy gdy rozważa się poglądy, które służą racjonalizacji interesów jakiejś grupy. Dzięki ideologii ludzie uzasadniają swoje działanie, często irracjonalne.

Etnocentryzm - traktowanie swojej kultury jako najważniejszej, najprawdziwszej. Ocenianie innych kultur z punktu widzenia swojej własnej. Własna kultura, historia jest wywyższana, uważana za najlepszą.

Kontrola społeczna - (1) jest to system oddziaływań na zachowania jednostek i zbiorowości, czyli kontrola zgodności ich postępowania zgodnie z ogólnie przyjętymi normami, wartościami. (2) system nakazów, zakazów sankcji oraz metod wcielania ich w życie, który służy grupie lub społeczeństwu do utrzymania konformizmu ich członków wobec wartości, norm i zasad przyjętych w tej grupie.

Stratyfikacja społeczna - oznacza to, że każde społeczeństwo ma pewien system poziomów, rang. Poziomy te pozostają ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania, niezależnie od tego, czy będą to relacje władzy, przywileju czy prestiżu (tzw. profity).

System stratyfikacyjny - jest to suma warstw stojących wyżej i tych będących niżej.

Klasy - jest to taki typ stratyfikacji, który zakłada, że zasadniczą pozycję w społeczeństwie określają głównie kryteria ekonomiczne. W takim społeczeństwie pozycja społeczna, jaka ktoś osiąga, jest z zasady ważniejsza od tej, z która się urodził.

Instytucja - jest to odrębny kompleks działań społecznych (np. małżeństwo, religia). Instytucje dostarczają procedur, za pomocą których postępowanie ludzkie utrzymywane jest w pewnych koleinach, akceptowanych społecznie. Przy czym owe koleiny są traktowane przez człowieka jako jedyne możliwe.

Socjalizacja - proces, w którym jednostka uczy się uczestnictwa w danym społeczeństwie. Proces socjalizacji nadaje tożsamość.

Grupa odniesienia - to zbiorowość, której przekonania, opinie i sposoby działania mają decydujące znaczenie dla kształtowania się naszych przekonań, opinii i sposobów działania. Rodzaje: (1) normatywna- np. rodzina, nadaje właściwe wzorce zachowania (2) porównawcza- np. grupa rówieśnicza, TV (3) audytoryjna (kontrolna).

Internalizacja - jest to proces, który dokonuje się w czasie socjalizacji np. w osobowości dziecka dokonuje się internalizacja świata społecznego. Jest to pełna identyfikacja ze społeczeństwem, jest ono 'czymś wewnątrz'.

Charyzma - (Weberowska teoria charyzmy) oznacza autorytet społeczny, który nie jest oparty na tradycji czy prawie, lecz na niezwykłym wpływie osobowości przywódcy np. Jezus, Napoleon.

Obyczaje - normy uważane za podstawowe i najistotniejsze dla funkcjonowania społeczeństwa i życia społecznego.

Zwyczaje - rutynowe, konwencjonalne zachowania życia codziennego.

Postawa - uwewnętrzniona, wyuczona, zsocjalizowana przez jednostkę predyspozycja do reagowania w społecznie zdefiniowany sposób na określone oczekiwania społeczne.

Alternacja - przestawienie się na zupełnie inny tor myślenia, sprzeczny z dotychczasowym. 'alternowanie' jest to przechodzenie przez jednostkę tam i z powrotem pomiędzy logicznie sprzecznymi systemami myślowymi.

Źródło: Skrypt